Tuyến metro Cần Giờ – dự án đường sắt đô thị quy mô lớn vừa được đề xuất – đang thu hút sự quan tâm đặc biệt của dư luận.
Theo đề xuất, tuyến metro này có tổng chiều dài 48,5 km, đi trên cao, với hai ga chính là ga Tân Thuận và ga Cần Giờ. Một depot rộng 39 ha cũng sẽ được xây dựng phục vụ vận hành. Tuyến được thiết kế theo loại đường đôi, khổ ray 1.435 mm, tốc độ tối đa 250 km/giờ. Tổng mức đầu tư dự kiến khoảng 102.370 tỉ đồng (tương đương 4,09 tỉ USD).
Dự án đi qua 6 phường, xã gồm: Tân Thuận, Tân Mỹ, Nhà Bè, Bình Khánh, An Thới và Cần Giờ, với tổng diện tích đất cần thu hồi là 325 ha, trong đó hơn 8 ha đất ở, gần 42 ha đất nông nghiệp, còn lại là đất giao thông, phi nông nghiệp và kênh rạch. Theo quy định, chi phí giải phóng mặt bằng cho dự án đường sắt sẽ do Nhà nước chi trả toàn bộ từ ngân sách. Tuy nhiên, Sở Nông nghiệp và Môi trường TP.HCM cho rằng việc cân đối gần 7.500 tỉ đồng cho công tác thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ và tái định cư là thách thức lớn, khi ngân sách thành phố còn phải dành cho nhiều dự án trọng điểm khác.
Trước tình hình này, Sở kiến nghị nghiên cứu phương án để VinSpeed – nhà đầu tư dự án – tạm ứng chi phí giải phóng mặt bằng, sau đó thành phố hoàn trả, hoặc tính trực tiếp vào chi phí triển khai. Bên cạnh đó, VinSpeed được khuyến khích nghiên cứu mô hình phát triển đô thị theo định hướng giao thông (TOD) tại hai khu depot, vừa khai thác hiệu quả quỹ đất, vừa cấn trừ nghĩa vụ tài chính.
Ngoài tuyến metro, Cần Giờ cũng sẽ được quy hoạch thêm một trục đường bộ rộng 40 m nối từ vòng xoay 30/4 đến trung tâm Khu đô thị lấn biển. Sở đề xuất hai dự án nên thực hiện song song để đảm bảo đồng bộ hạ tầng.
Được biết, tuyến metro Cần Giờ nằm trong quy hoạch 12 dự án đường sắt đô thị của TP.HCM trước khi sáp nhập Bình Dương và Bà Rịa – Vũng Tàu. Dự án có mức đầu tư ước tính hơn 76.000 tỉ đồng (2,93 tỉ USD), tốc độ thiết kế tối đa 350 km/giờ. Vingroup dự kiến sẽ hoàn thiện báo cáo nghiên cứu tiền khả thi trong năm nay để trình phê duyệt chủ trương đầu tư, khởi công vào năm 2026 và bàn giao vận hành vào năm 2028.
Nhận định khách quan: Tuyến metro Cần Giờ nếu được triển khai đúng tiến độ sẽ tạo cú hích mạnh mẽ cho hạ tầng giao thông kết nối khu vực ven biển với trung tâm TP.HCM, đồng thời mở ra cơ hội phát triển đô thị, du lịch và kinh tế địa phương. Tuy nhiên, bài toán vốn đầu tư, đặc biệt là chi phí giải phóng mặt bằng, vẫn là thách thức lớn, đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa chính quyền và nhà đầu tư để đảm bảo tính khả thi.
